HLL - Wykład wprowadzający

ODPOWIEDZ
Awatar użytkownika
Apolinary Montserrat Stempel
Przewodniczący Leockiej Akademii Nauk
Lokalizacja: Liceria

HLL - Wykład wprowadzający

Post autor: Apolinary Montserrat »

Obrazek


Wykład wprowadzający
Historia literatury leockiej



Szanowni Państwo,
Zapraszam do wysłuchania wykładu wprowadzającego, który jest pierwszym z cyklu spotkań z historią literatury Leocji.

Badania literatury leockiej należy rozpocząć od ustalenia tzw. historycznych kamieni milowych, czyli najważniejszych wydarzeń, które niewątpliwie miały wpływ na piśmiennictwo. Historia Leocji podaje minimum pięć takich wydarzeń:
  • 1382 - udokumentowane odkrycie wyspy,
  • 1391 - początek osadnictwa,
  • 1650 - spalenie Biblioteki Brzeskiej,
  • 1682 - opuszczenie wyspy,
  • 1939 - okres Wielkiej Wojny Wirtualnej,
  • 1985 - nowe osadnictwo.
Początek historii wysypy to początek piśmiennictwa. Pierwotnie badacze przyjmowali rok 1391 jako początek literatury leockiej, jednak najnowsze badania wskazują, że rok 1382 jako umowny początek wydaje się najwłaściwszy. Głównym argumentem jest to, że motyw lwiej wyspy, jak i pierwsze wspomnienia jej nazwy, dodajmy nazwy nadanej przez Bialeńczyków, pojawiają się w utworach zanim jeszcze Jan z Unisławowa zaczął planować swoją ekspedycję.

Na etapie początkowym mamy dwa rodzaje utworów - z jednej strony są to dzieła opisujące realia życia codziennego, z drugiej dzieła dostarczające rozrywki. Dodatkowo utwory stricte nieleockie, ale o Leocji wspominające, takie jak pieśni bialeńskie, na przykład Pieśń o śpiącym lwie czy Legendaria zamorskie, które przypisują wyspie Leocji nadprzyrodzone właściwości. Ponadto mamy również anonimowy utwór Pylios Leotis, w którym opisywani są starożytni wojownicy, którzy nie lękają się niczego i podbijają mikroświat. Jest to w zasadzie epos, który najprawdopodobniej powstał w Bialenii i był odpowiedzią na pytania o nowo odkrytą wyspę. Nie jest wykluczone, że właśnie to dzieło zafascynowało Jana z Unisławowa i zainspirowało go do przygotowania ekspedycji.

Nie sposób nie wspomnieć w tych rozważaniach o klasycznym podziale epok literackich. W literaturze realnej mówimy o antyku, średniowieczu, renesansie, baroku, oświeceniu i tak dalej. Leocja w zasadzie czerpie z tego nazewnictwa tylko raz - w roku 1484 powstaje dzieło, w którym pojawiają się pierwsze słowa w języku staroleopolskim. Utwór nie zachował się do naszych czasów - istnieją tylko wspomnienia w dziełach późniejszych. Literaturoznawcy nazywają utwór Kwadrynałem brzeskim od imienia żeglarza Kwadryna, którego czyny były w nim opisywane. Legenda głosi, że jako pierwszy opłynął świat dookoła i walczył z istotami nigdy niewidzianemi. Wracając, więc do nazewnictwa - jest to utwór przełomowy, otwierający nową epokę w piśmiennictwie, swoisty renesans brzeski.

W 1650 roku dochodzi do spalenia Biblioteki Brzeskiej. Jest to moment przełomowy dla Leotów, stanowi kolejny kataklizm w dziejach narodu i kolejny cios z rąk scholandzkich najeźdźców. Jest to chwila zamykająca czas złotego wieku umownie, ponieważ z historii wiadomo o pierwszych napadach już w 1631 roku. W latach 30 Leocja podnosiła się z pierwszych rabunków, ale lata 40 przyniosły kryzys, a rok 1650 całkowity upadek. Jest to czas zniszczeń, ognia i głodu. Literatura opisuje trudy życia i walkę o przeżycie, wspomina złote dzieje, licznie pojawiają się opisy przyrody, które odwracają uwagę czytelnika od codzienności.

Rok 1682 przynosi eksodus - ostatni mieszkańcy opuszczają wyspę w poszukiwaniu lepszego miejsca do życia. Pojawia się literatura emigracyjna, w tym wspomnienia, pamiętniki, literatura epistolarna, dużą popularność zyskują Listy z zielonej wyspy Tadeusza Felicjańskiego, publikującego pod pseudonimem Kazimierz Brzeski. Literatura emigracyjna staje się wyrazem tęsknoty za Leocją i stanowi swego rodzaju rozliczenie z historią. Anastazja Gerardówna w powieści Uciekinierzy z roku 1919 mierzy się z mitem Leocji niezwyciężonej i dokonuje oceny historii, zadaje pytania o sens opuszczenia wyspy i porzucenia ojczyzny. Utwór symbolicznie zamyka okres literatury na emigracji.

Literatura leocka w latach 1920 - 1938 zanika, zamiera w ciszy. W zasadzie nie powstają dzieła stricte leockie. Potomkowie dawnych Leotów odchodzą, nie pojawiają się ich następcy, literaci z innych stron mikroświata nie podejmują tematów leockich, uważając je za wyczerpane, nieaktualne i nieinteresujące. W okresie Wielkiej Wojny motywy leockie powracają ze zdwojoną siłą - literatura dostrzega podobieństwo pomiędzy ogromem cierpień wojennych a sytuacją rabowanych i uciekających Leotów. W literaturze czasów wojny Leocja staje się symbolem, Arkadią zniszczoną, miejscem pierwotnie pięknym, ale doświadczonym przez los, domem uciekających, którzy mimo wszystko mają nadzieję na powrót.

Lata 80 XX wieku przynoszą nowy etap w historii literatury Leocji. Ta epoka zostanie omówiona szeroko w innym wykładzie. Warto jednak wspomnieć, że jest to w zasadzie nowy początek, drugie życie wyspy i nowy etap w piśmiennictwie. Ten etap należałoby podzielić na trzy mniejsze okresy, w ramach których powstają utwory optymizmu z powrotu na wyspę, dzieła będące zapowiedzią transformacji i społecznych przemian, a także utwory najnowsze, opisujące Leocję nowoczesną.

Poniżej przedstawiam Państwu tabelę, w której zebrane są etapy historyczno-literackie realne i leockie:

Mamy tutaj porównanie z epokami literackimi realnymi, mamy również wskazania dominującej odmiany języka. Po części granice epok się pokrywają, ale oczywiście nie wszędzie. Wyróżnionych zostało 9 epok literackich i 4 epoki rozwoju języka.


Zapraszam do dyskusji, zapraszam także na kolejny wykład.
Dziękuję za uwagę.



prof. Apolinary Montserrat
Przewodniczący
Leockiej Akademii Nauk
prof. Apolinary Montserrat OL LAN
Przewodniczący Leockiej Akademii Nauk
Dyrektor Centralnego Szpitala Wojskowego
Redaktor naczelny Głosu Leocji
W Leocji rzeczy niemożliwe robimy od ręki,
na cuda trzeba chwilkę poczekać.
ODPOWIEDZ

Wróć do „Zakład Literatury i Kultury Leocji”